Bafra Ovası drenaj sularının özelliklerinin mevsimsel değişimi ve sulamada kullanılma olanakları

Bu çalışma kapsamında Bafra Ovası Sağ Sahil Sulama alanında bulunan drenaj kanallarındaki suların kimyasal özelliklerinin mevsimsel değişiminin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda ovada bulunan 7 ayrı drenaj kanalından Mayıs 2005 ile Nisan 2006 arasında aylık periyotlar halinde su numunesi alınmış ve EC, pH, Na, Ca, K, Mg, C03> HC03ı ve Cl analizleri yapılmıştır. Analiz sonuçları kullanılarak drenaj sularının Sodyum Adsorbsiyon Oranı (SAR) ve Artık Sodyum Karbonat Konsantrasyonu (RSC) değerleri belirlenmiştir. Drenaj kanallarında bulunan suların tuzluluk değerlerinin yaz aylarında sulama şebekesinin sularının karışması sonucunda seyreldiği belirlenmiştir. Ancak sulama uygulamasının sona ermesi ve kış yağışlarının başlamasıyla birlikte drenaj kanallarının tuzluluk değerlerinde artış olduğu tespit edilmiştir. Kış mevsimi sürcsİnce drenaj sularının tuzluluk değerlerinin yükselt olması, kış mevsimi süresince oiuşan yağışlar ile birlikte ara2İdeki tuzluluğun yıkandığını göstermiştir. Drenaj sularının yaz mevsimi süresince genelde Yüksek tuzlu-Düşük sodyumlu su olduğu (C3 S0, kış mevsiminde ise çok yiiksek nızlu-düştik sodyumlu su (C 4 S 1) ve çok yüksek tuzlu - orta sodyumlu su (QSn )olmuştur.

Seasonal variation of drainage water characteristics and possibility of the use of drainage water for irrigation purposes in Bafra Plain

This study unalyzed the seasonal variation of chemical characteristics of water collected from the drainage channels in Bafra Plain Right Bank Irrigation area. For this purpose, water samples were collccted monthly from 7 different drainage channels during the periods between May 2005 and April 200fi, and then EC. pH, Na. Ca, K, Mg, C03, HC03, and CL were analyzed by using these samples. Based on the results of chemical analysis, Sodium Adsorption Ratio (SAR) and Residual Sodium Carbonate Concentrations (RSC) values were determined. Research results showed that salinity values in drainage channels decreased in summer season due to the dilution effect of mixing irrigation water into the channels, wh ile it increased due to precipitation during winter. High salinity values of drainage water in winter season indicated that rain in winter washed ofi'salinity from the land. Drainage water class in summer season was high salt- low sodium (C3SO while that in winter was very high salt- low sodium (C4S1) and very high salt-medium sodium water (C 4 S 1).

PDF

___

Anonymous, 1994. FAO,Water Quality for Agriculture, irrigation and Drainage Paper, No:29 Rome
Anonymous, 1987. Bafra Ovası Planlama Revizyon Raporu, DSİ VB. Bölge Müdürlüğü, Samsun
Anonymous, 2009. Bafra Meteoroloji İstasyonu İklim Verileri. Samsun
Arslan,H., Güler,M., Cemek,B„ Demir, Y., 2007. Bafra Ovası Yeraltı Suyu Kalitesinin Sulama Açısından Değerlendirilmesi, Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2007, 4(2): 219-226
Arslan, H., Hacıömeroğlu, G., Bahadır, M. Bafra Ovasında Sulamanın Tabaıısuyu Tuzluluğu Üzerine Etkisinin ve Tuzluluğun Yıllık değişiminin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) kullanılarak Belirlenmesi. Sulama ve Tuzlanma Konferansı, s33~44,2008, Şanlıurfa
Ayyıldız, A.. 1990. Sulama Suyu Kalitesi ve Tuzluluk Problemleri. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi DersKitabı 344, Ankara.
Bahçeci, İ., Tarı, A.F.,Dinç, N., Konya Ovası Yüzeyaltı Drenaj Sistemlerinde Tabansuyu Ve Drenaj Sularının Sulamada Kullanılma Olanakları,Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2007,21(43):7-13
Bayraklı. F., 1998.Toprak Kimyası. O.M.Ü. Ziraat Fakültesi Ders Kitabı No:26, 1.Baskı, Samsun, 214s.
Çiftçi, N., Kara, M., Yılmaz, M ve Uğurlu, N., 1995. Konya Ovasında Drenaj Suları ile Sulanan Arazilerde Tuzluluk ve Sodyumluluk Sorunları. V.Tarımsal Yapılar ve Sulama Kongresi, 471-481, Antalya
Cemek, B., Güler, M., Arslan, H., 2006. Bafra Ovası Sağ Sahil Sulama Alanın daki Tuzluluk Dağılımının Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS)KulIanıIarak Belirlenmesi, Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 37 (1), 63-72, 2006 ISSN 1300-9036
Eaton, F.M., 1950. Significance Of Carbonates İrrigation Waters Soil. Sci. 69: 123-133.
Erözel, Z., Çakmak. B., 1993. Drenaj Suyunun Sulamada Kullanılması Toprak Su Dergisi, Sayı II, 1-6, Ankara
Kara, T., Apan, M., 1998. Bafra Ovası Emenli ve Karaburç Köyleri Drenaj Alanlarında Taban Suyu Seviyesinin ve Tuz İçeriğinin Yıl İçerisindeki Değişiminin Saptanması, OMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi Sayı:3, Samsun
Kotuby, J., R.Koenig and B.Kitchen, 1997. Salinity and Plant Tolerance. Utah State University Extension. AG-50-03.,Utah.
Maas,E.V., 1990. Crop Salt Tolerance. Agricultural Salinity Assessment and Management ASCE, New York, pp 262-304.
Oğuzer, V., 1990. Drenaj ve Arazi Islahı Ders Kitabı Ç.Ü.Ziraat Fakültesi Yayınları
Özer, N. ve Demirel, F.A., 2003. Şanlıurfa ve Harran Ovalarında İşletme Aşamasında Tabansuyu ve Tuzluluk Problemleri, II.Ulusal Sulama Kongresi Bildirileri, 193-199, Aydın
Singh, M. ve I.S.Dahiya, 1979. Simultaneous Transport of Surface Salt and Water Through Unsatured SoilsDuring infiltration and Redismbution.Soil Sci.Plant Anal. 10:591-611
U.S.S.L., 1954. U.S.Salinity Lab. Staff. Diagnosis and Improvement Saline and Alkali Soils. Agriculture Handbook 60, USA.