CEZA MUHAKEMESİ UYGULAMASINDA UZLAŞMA
Mukayeseli hukukta gün geçtikçe yaygınlaşan onarıcı adalet uygulamaları cezalandırmayı değil suçun neden olduğu zararın onarılmasını esas almaktadır. Bu uygulamalardan biri olan uzlaşma, mağdur ile failin uzlaştırmacı gözetiminde bir araya gelip iletişime geçmeleridir. Uzlaşmadan, mağdurun zararının giderilmesi, failin topluma yeniden kazandırılması, toplumsal barışın yeniden temini ve yargının iş yükünün azaltılması gibi önemli yararlar beklenmektedir. Uzlaşma kurumu 2005 yılında hukukumuza da girmiştir. Ancak, uzlaşmaya oldukça az başvurulmakta ve uygulamasında çeşitli hatalara sıklıkla rastlanılmaktadır. Bu sorunların aşılması için öncelikle, uzlaşma kurumunun tamamen, yoğun iş yükü altındaki yargı organlarından alınarak, profesyonelleşmeyi de sağlayacak şekilde uzman kurumlara devri gerekmektedir. Bu çalışmada, uzlaşmanın düşünsel temelleri, uluslararası standartları ve mukayeseli hukuktaki durumuna değinildikten sonra hukukumuzdaki düzenleme ve uygulamadaki durum değerlendirilerek bazı önerilere yer verilmektedir.
MEDIATION IN PRACTICE OF CRIMINAL PROCEDURE
The practicies of restorative justice, which is spreading day by day in comparative law, adopts the restoration of the damage that is caused by a crime, not the penalisation. One of these practicies, the mediation, enables a communication process between the victim and the offender conducted with the assisstance of a mediator. Restitution of the victim, reintroduce the offender to society, re-establishing of the social peace and reduction of the excessive work load in the judicial organs are the expected results of the mediation. Mediation has been recognized by the Turkish legal system in 2005. However, the implementation is not up to the mark and different improper practicies can be seen very often. In order to over come these problems, in the first place, the full responsibility for the implementation of the mediation should be taken over by the specialist bodies from the judicial organs that are under the pressure of a very heavy work load. This study involves the theoretical foundations and the international standarts of the mediation as well as its application in comparative law. After the assessment of the regulation of the mediation in Turkish law and its state of play in practice, some proposals for the Turkish model will take place.
___
- Arıcan, Mehmet, Ceza Adaleti, 1. Baskı, Ankara 2009.
- Beccaria, Cesare, (Selçuk, Sami, (çev.), Suçlar ve Cezalar Hakkında, 1. Baskı, Ankara 2004.
- Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Bürosu, Onarıcı Adalet Programları El Kitabı, New York 2006.
- Centel, Nur / Zafer, Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku, 8. Baskı, İstanbul 2011.
- Dolu, Osman, Rasyonel Bir Tercih Olarak Suç: Klasik Okul Düşüncelerinin Suçu Açık- lama ve Önleme Kapasitesinin Değerlendirilmesi, Polis Bilimleri Dergisi, C: 11 (4), 2009, 89-120.
- Dönmezer, Sulhi / Erman, Sahir, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku Genel Kısım C: 1, 11. Baskı, İstanbul 1994.
- Gökulu, Gökhan, Aydınlanma Felsefesinin Ceza Adalet Sistemine Etkileri ve Şiddetin Eleştirisi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, S: 5, 2014, 629-650.
- Jahic, Galma / Yeşildalı, Burcu, Onarıcı Adalet: Yeni Bir Yaklaşım, Onarıcı Adalet, Mağdur-Fail Arabuluculuğu ve Uzlaşma Uygulamaları: Türkiye ve Avrupa Bakışı (içinde), Derleyenler: Jahic, Galma / Yeşiladalı, Burcu, İstanbul: Bilgi Üniversitesi- Avrupa Onarıcı Adalet Forumu 2008.
- Kalem, Seda, Ceza Davalarında Uzlaşma: Uygulayıcı Görüşü, Onarıcı Adalet, Mağdur- Fail Arabuluculuğu ve Uzlaşma Uygulamaları: Türkiye ve Avrupa Bakışı (içinde), Derleyenler: Jahic, Galma / Yeşiladalı, Burcu, İstanbul: Bilgi Üniversitesi-Avrupa Onarıcı Adalet Forumu 2008.
- Kaymaz, Seydi / Gökcan, Hasan Tahsin, Türk Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaşma ve Önödeme, 1. Baskı, Ankara 2005.
- Kunter, Nurullah / Yenisey, Feridun / Nuhoğlu, Ayşe, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 18. Baskı, İstanbul 2010.
- Marshall, Tony F., Restorative Justice: An Overview, London, Home Office Research Development and Statistics Directorate 1999.
- Özbek, Mustafa Serdar, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin "Ceza Uyuşmazlıkla- rında Arabuluculuk" Konulu Tavsiye Kararı, http://www.uzlasma.adalet.gov.tr/doc/ mevzuat/tavsiye.pdf, E.T. 23 Ocak 2015.
- Öztürk, Bahri / Tezcan, Durmuş / Erdem, Mustafa Ruhan / Sırma, Özge / Saygılar Kırıt, Yasemin F. / Özaydın, Özdem / Alan Akcan, Esra / Erden, Efser, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 6. Baskı, Ankara 2013.
- Parlar, Ali / Hatipoğlu, Muzaffer, 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu Yorumu ve İlgili Mevzuat, 1. Baskı, Ankara 2008.
- Pelikan, Christa, Onarıcı Adalet Üzerine, Onarıcı Adalet, Mağdur-Fail Arabuluculuğu ve Uzlaşma Uygulamaları: Türkiye ve Avrupa Bakışı (içinde), Derleyenler: Jahic, Galma / Yeşiladalı, Burcu, İstanbul: Bilgi Üniversitesi-Avrupa Onarıcı Adalet Forumu 2008.
- Uludağ, Şener, Onarıcı ve Cezalandırıcı Adalet: Paradigma Değişikliğini Tetikleyen Şartlar, Polis Bilimleri Dergisi, C: 13 (4), 2011, 127-151.
- Willemsens, Jolien, Onarıcı Adalet ve Uluslararası Standartlar: Avrupa Birliği, Avru- pa Konseyi ve Birleşmiş Milletler Tarafından Başlatılan Girişimler, Onarıcı Adalet, Mağdur-Fail Arabuluculuğu ve Uzlaşma Uygulamaları: Türkiye ve Avrupa Bakışı (içinde), Derleyenler: Jahic, Galma / Yeşiladalı, Burcu, İstanbul: Bilgi Üniversitesi- Avrupa Onarıcı Adalet Forumu 2008.
- Yargıtay Kararları Dergisi, C: 31 S: 9, 2005.
- Yurtcan, Erdener, Ceza Muhakemesi Kanunu Şerhi, 6. Baskı, Ankara 2013.
- Yücel, Mustafa T., Ceza Adaletinde Sapmalar, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S: 105, 2013, 11-34.
- Elektronik Kaynaklar
- http://www.barobirlik.org.tr
- http://www.cas.adalet.gov.tr
- http://www.kgm.adalet.gov.tr
- http://www.tbmm.gov.tr
- http://www.unodc.org https://wcd.coe.int
- ISSN: 2147-3854
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2011
- Yayıncı: Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanlığı