Kırgızlarda “Albarstı” İle İlgili İnançlar (Narın ve Isık-Köl Bölgeleri Örneğinde)*

“Alkarısı” ya da “Albastı/Albarstı” adlı kötü ruhlu yaratıkla ilgili inançlara, sadece Kırgız Türklerinde değil, bütün Türk dünyasında rastlamak mümkündür. Kötülük yapan bu yaratık, Türkiye Türklerinde de Alkarısı ve Albastı adıyla bilinmektedir. Yeni doğum yapan kadınlara ve bebeklere musallat olduğu bilinen bu demonun, Kırgızlarda kadınlara da, erkeklere de musallat olduğu söylenmektedir. Albarstının çoğunlukla dağlarda, açık arazilerde, bazen de çöplüğün bulunduğu yerlerde yaşadığı rivayet edilmektedir. Eskiden Kırgızlarda kadınlara doğum yaparken musallat olmaya çalışan Albarstıyı kovabilen şahısların yaşadığı söylenmektedir. Bu özelliğe sahip olan kişileri, kuzey Kırgızları, “kuuçu” diye adlandırırken güney Kırgızları “kuuğunçu” olarak adlandırmışlardır.Bu çalışmada, 2018 yılının yaz aylarında Kırgızistan’ın Narın ve Isık-Köl bölgelerine yaptığımız saha derlemesi sırasında elde edilen kaynaklardan yola çıkarak, Kuzey Kırgızistan’da Albarstı ile ilgili söylenen inançlara ve efsanelere yer verilecektir. Kaynak kişilerden açık gözlem metoduyla derlenen bu bilgiler diğer Türk boylarında rastlanan inanışlarla karşılaştırarak betimleyici bir şekilde bilgi verilmesi amaçlanmaktadır. 

BeliefsAbout “Albarstı” İn Kyrgystan (On Example Of NarynAndIssyk-Kul Regions)

It is possible to see the daemonic beliefs called “Alkarisi” or “Albasti/Albarsti” among not only Kyrgyz Turks, but also all Turkish World. This daemonic cretaure is known as Alkarisi and Albasti among Turkish people living in Turkey. In Kyrgyzstan this daemonic creature believed to impose on women recently given birth is also believed to impose on men. Albarsti is believed to live mostly on mountains, fields and sometimes around dunp sites.  In the old Kyrgyz beliefs it is said that there were people who are capable of keeping Albarsti away from the women giving birth. In the Northern Kyrgyz those gifted people called as ” kuuçu”; where as in the Southern Kyrgyz called them as “kuuğunçu”. In this study with the help of sources obtained during the fieldwork took place in Naryn  and Issyk-Kul regions of Kyrgyzstan in the summer of 2018, Beliefs and myths about Albarsti in Northern kyrgyzstan are going to be mentioned. Gathered data from source people with open observation method is going to be compared with the information in other Turkic tribes; so that a descriptive briefing is going to be carried out.   

___

  • SARPKAYA, S., Türklerin Şeytani Masalları, Ankara: Karakum Yayınevi, 2018. SIDIKOV, A.N., Demononimı Kırgızskogo Yazıka Vestnik Kazahskiy Natsionalnıy Universitet İmeni Al’-Farabi, Seriyafilologiçeskaya, sy. 1-2, (2013): 141-142. ŞİMŞEK, E.,“Türk Kültüründe “Alkarısı” İnancı ve Bu İnanca Bağlı Olarak Anlatılan Efsaneler,”Akra Uluslararası Kültür Sanat Edebiyat ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 5, sy.12, (2017): 99-115. TAVKUL, U., “Karaçay-Malkar Toplumlarında Sosyal Yapı ve Değişme”, İstabul: Ötüken Yayınları, 1993. TOKAREV, S.A.,.dğr., “Albarstı”, Mifınarodov Mira, Ensiklopediya, 47, Moskva: Sovetskoe Ensiklopediya, 2008.