Türkiye’de Akrabalık Evliliklerine Sosyolojik Yaklaşım
Bu makale, gerek Türkiye toplumunda gerekse Avrupa kamuoyunda keskin tartışmalara konu olan akrabalık evliliklerinin sosyolojik bir çözümlemesini yapmaktadır. Geleneksel olarak Türkiye toplumunda belirli oranlarda yapılan ve geniş toplum kesimleri tarafından onaylanan bu evlilikler, geçen yüzyılın ikinci yarısından itibaren tartışılmaya açılmış ve bu tartışmalara giderek tıbbi söylem egemen olmaya başlamıştır. Tıbbi söylem, akrabalık evliliklerinin biomedikal sonuçları üzerinde yoğunlaşmış olup bu evlilikleri bir risk faktörü olarak telakki etmektedir. Bu konudaki görüşler toplumda giderek yaygınlaştığı halde akrabalık evlilikleri ısrarla varlığını sürdürmektedir. Makalenin amacı, kanaat ve tutumlardaki negatif gelişmelere rağmen akrabalık evliliklerinin hangi etkenlerle bağlantılı olduğunu sosyolojik bir perspektiften çözümlemeye çalışmaktır.
A SOCIOLOGICAL APPROACH ON KIN MARRIAGES IN TURKEY
This paper intends to do a sociological analysis of kin marriage, a subjectmatter of sharp discussions both in Turkish society and in European public.Traditionally, to some extent, practiced and largely approved by the societyin Turkey, this type of marriage was opened to discussions during the secondhalf of the last century. The discussions started to be gradually dominatedby a medical discourse that focuses on bio-medical results of kin marriageand treats it as a risk factor. Although such views are widely accepted insociety, kin marriage insistently keeps its existence. Based on a sociologicalperspective, this paper aims to analyze the factors leading to the existenceof kin marriage despite wide spreading disapproval thoughts and attitudesagainst it.
___
- Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK] ve Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel
Müdürlüğü [ASAGEM]. Aile Yapısı Araştırması. Ankara:
TÜİK Matbaası, 2006.
- Timur, Serim. Türkiye’de Aile Yapısı. Ankara: Hacettepe Üniversitesi
Yay., 1972.
- Şamlı, Hale, Dilek Toprak, Mustafa Solak. “Afyonkarahisar İlinde
Akraba Evlilikleri ve Bunun Doğumsal Anomaliler ile İlişkisi.”
Kocatepe Tıp Dergisi 7, sy. 3 (2006): 69-74.
- Sosyal Ekonomik Araştırmalar Merkezi [SEKAM]. Türkiye’de Aile.
İstanbul: SEKAM Yayınları, 2011.
- Özel v.dğr. “Akraba Evliliği.” Tıp Bülteni 23, sy. 1 (1991): 64.
- Model, Bernadette ve Aamra Darr. “Science and Society: Genetic Counseling
and Customary Consangeuineous Marriage.” Nature
Reviews Genetics 3, sy. 3 (2002): 225-229.
- Mills, C.W. Toplumbilimsel Düşün. Çeviren Ünsal Oskay. İstanbul:
DER Yayınları, 2007.
- Mills, C.W. The Sociological Imagination. Londra: New York: Oxford
University Press, 1967.
- Merter, F. 1950- 1988 Yılları Arasında Köy Ailesinde Meydana Gelen
Değişmeler: Malatya Örneği. Ankara: Başbakanlık Aile Araştırma
Kurumu Başkanlığı, 1990.
- Mayda A. Senih, S. Çetin Dağlı, R. O. Şahin, F. Danışman, F. Dere,
v.dğr. “Düzce İli Yığılca İlçe Merkezinde Akraba Evliliği Sıklığı ve Etkileyen Faktörler.” Düzce Tıp Dergisi 12, sy. 2 (2010):
36-41.
- Kutlubay, Ayşegül. “Malatya İlinde Akrabalık Evliliği Sıklığı ve Tıbbi
Sonuçları.”, Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, 2007.
- Kayahan, Miyaser, Zeynep Şimşek, Fatma Ersin, Fatma Gözükara ve
Mehmet Ali Kurçer. “Şanlıurfa Tılfındır Sağlık Ocağı Bölgesinde
Akraba Evliliği Prevalansı ve 5 Yaş Altı Ölümlere Etkisi.”
C.Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 7, sy. 1(2003): 1-5.
- Hooghiemstra, Erna. Trouwen Over de Grens: Achtergronden van
Partnerkeuze van Turken en Marokkanen in Nederland. Lahey:
SCP, 2003.
- Eserpek, Altan. Sosyal Kontrol, Sapma ve Sosyal Değişme: Erzurum’un
İki Köyünde Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Ankara: Ankara
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yay., 1979.
- Devlet Planlama Teşkilatı [DPT]. Türk Aile Yapısı. Ankara: T.C. Başbakanlık,
1992.
- Duru, Ziya. “Evlilik Manileri Bağlamında Akraba Evliliği.” Yüksek
Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, 2007.
- Borm, J. A. “Trouwen met een bloedverwant: Allochtone ouders aanspraken
op hun partnerkeuze is onethisch.” Medisch Contact 57,
sy. 25 (2002): 1229-1232.
- Borm, J. A. “Trouwen met een bloedverwant.” Medisch Contact 57,
sy. 44 (2002).
- Bergson, Henri. Creative Evolution. New York: Barnes & Noble Books,
Inc., 2005.
- Başol, Koray. Demografi: Genel ve Türkiye. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi
İ.İ.B.F. Yayınları, 1984.
- Altuntek, N. Serpil. “Türkiye Üzerine Yapılmış Evlilik ve Akrabalık
Araştırmalarının Bir Değerlendirmesi.” Hacettepe Üniversitesi
Edebiyat Fakültesi Dergisi 18, sy. 2 (2001): 17-28.
- Akın, Galip. “Denizli Kırsal Kesiminde Akraba Evliliği ve Bunu Etkileyen
Faktörler.” Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya
Fakültesi Dergisi 40, sy. 3-4 (2000):67-80.