19. YÜZYIL SONLARINDA FERİKÖY’DE BULGAR RAHİPLER VE GÜRCÜ RAHİBELER ARASINDA BİLİNMEYEN BİR ARSA ANLAŞMAZLIĞI
Feriköy, 19. yüzyılın sonlarında İstanbul’un etnik köken ve dinsel
farklılığının çok fazla çeşitlilik gösterdiği bir semt olarak tanımlanabilir.
Bu dönemde Osmanlı tebaasından Rum ve Ermeni ile Avrupa ülkelerinden gelen yabancıların
semtte yaşadığı bilinmekle birlikte, Bulgar ve Gürcülerin varlığı daha az
dikkat çekmiştir. Feriköy ve Şişli civarında kamusal yapıları bulunan Ortodoks
Bulgarlar ve Katolik Gürcülerin, yönetime ilişkin bir karar sonucunda çatışma
içine girmeleri; semt ve kentin tarihine ilişkin bilinmeyen bazı ilginç olaylar
dizini ortaya çıkarmıştır. Feriköy’de Katolik Gürcü Kilisesi’nin bitişiğinde
yer alan ve bahçe olarak kullanılan bir arsanın okul yapılması amacıyla, Bulgar
cemaatine verilmesi hakkında alınan karar; söz konusu iki grubun birbirleriyle
zorlu bir mücadelenin içine girmesine sebep olmuştur. Bu makalede, Başbakanlık
Osmanlı Arşivi’nde yer alan bazı belgeler aracılığıyla, Bulgar Ruhban Okulu
inşa kararının kent mekânını kullanan kişiler arasında yarattığı çatışma süreci
ele alınmış, Ortodoks Bulgar ve Katolik Gürcülerin arasındaki anlaşmazlığın sonucu
genel olarak değerlendirilmiştir.
Unknown Land Dispute Between Bulgarian Priests and Georgian Nuns at Feriköy at the End of the 19th Century
Feriköy is a district where the ethnic origins and religious differences of Istanbul show a great diversity in the late 19th century. In this period, the presence of Bulgarians and Georgians attracted less attention, albeit with the knowledge that Greeks and Armenians from Ottoman citizens, and foreigners from European countries lived in the neighbourhood. The conflict between Orthodox Bulgarians and Catholic Georgians, who have corporate structures around Feriköy and Şişli, as a result of a decision on governance uncovered some unknown and interesting facts about the city and its history. The decision taken about giving a building plot to the Bulgarian congregation for the construction of a school used as a garden located next to the Catholic Georgian Church in Feriköy; caused the two groups to engage in a tough battle with each other. In this article, through the documents in the Prime Ministry Ottoman Archives, the conflict process between the people who use the urban space of the decision to build the Bulgarian Seminary has been considered, and the result of the disagreement between Orthodox Bulgarian Priests and Catholic Georgian Nuns has generally been evaluated.
___
- Veliçkov, Konstantin. İstanbul’dan Hatıralar (1870-1890). Çeviren
Hüseyin Mevsim. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2017.
- Tanyeli, Gülsün ve Deniz İkiz. “İstanbul’da Bir Endüstriyel Miras Örneği:
Bomonti Bira Fabrikası.” Türkiye Bilimler Akademisi Kültür
Envanteri Dergisi 7, (2009): 109-121.
- Şişli Rehberi. İstanbul: Şişli Belediyesi, 1987.
- Şenyurt, Ali. “20. Yüzyıl Başlarında Feriköy’deki Vakıf Arazilerinin Dönüştürülmesi.”
Mimarlık ve Yaşam Dergisi 2, (2017): 153-163.
- Sabancalı, Hakkı. “Feriköy Semtine Adını Veren Fransız Levanteni Tüccar
Aile: Beş Kuşak Ferry’ler.” Hürriyet İstanbul, (1999): 12.
- Pervititch, Jacques. Sigorta Haritalarında İstanbul. İstanbul: Tarih
Vakfı Yayınları, t.y.
- Marmara, Rinaldo. Bizans’tan Günümüze İstanbul Latin Cemaati ve
Kilisesi. İstanbul: KitapYayınevi, 2006.
- Marmara, Rinaldo. Pangaltı: 19. Yüzyılın Levanten Semti. İstanbul:
Şişli Belediyesi, t.y.
- Maçitidze, Elisabed. “İstanbul’daki Gürcü Katolik Kilisesi.” 7. Uluslararası
Türk Kültürü Kongresi Bildiriler IV İstanbul’da Sanat:
Mimari, El Sanatı, Resim, Müzik, (2011): 189-196.
- Kostandov, Georgi P. İstanbullu Bulgarlar ve Eski İstanbul: Geçmişten
Günümüze Osmanlı Bakiyesi Bulgarlar Üzerine Bir Araştırma
1800-2000. İstanbul: Kreatif, 2011.
- Kınaylı, Hüsnü. “Feriköy Fes Fabrikası.” İstanbul Ansiklopedisi. 10:
5686. İstanbul: Koçu Yayınları, 1971.
- Hezarfen, Ahmet ve Ahmet Mülayim. “Bulgar Okulları.” Dünden Bu güne İstanbul Ansiklopedisi. 2: 329. İstanbul: Kültür Bakanlığı
ve Tarih Vakfı Ortak Yayını, 1994.
- Hezarfen, Ahmet. “Bulgarlar (Osmanlı Dönemi).” Dünden Bugüne İstanbul
Ansiklopedisi. 2: 330-331. İstanbul: Kültür Bakanlığı ve
Tarih Vakfı Ortak Yayını, 1994.
- Göktürk, Hakkı. “Feriköy Gençlik Kulübü.” İstanbul Ansiklopedisi.
10: 5686-5687. İstanbul: Koçu Yayınları, 1971.
- Giddens, Anthony. Sosyoloji. Çeviren Cemal Güzel. İstanbul: Kırmızı
Yayınları, 2008.
- “Evrim Koleji”. http://www.evrim.k12.tr/tr/okulumuzu-taniyin/tarihcemiz/.
(25.12.2017). İ.B.B. Atatürk Kitaplığı Sanal Arşivi.
(25.12.2017).
- “Feriköy.” Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. 3: 293. İstanbul:
Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı’nın Ortak Yayını, 1994.
- D’allesio, Eugenio Dallegio. İstanbul Gürcüleri. Çeviren Fahrettin Çiloğlu.
İstanbul: Sinatle Yayınları, 2003.
- Brızitsov, Hristo. İstanbul’dan Mektuplar: Bulgar Gazetecinin Gözüyle
1932’de Şehir. Çeviren Hüseyin Mevsim. İstanbul: Kitap
Yayınevi, 2016.
- Kitap ve Makaleler
Akın, Nur. 19. Yüzyılın İkinci Yarısında Galata ve Pera. İstanbul: Literatür
Yayıncılık, 2002.
- Yıldız Perakende Evrakı Zabtiye Nezareti Belgeleri (Y. PRK.
ZB.),
- Şûrâ-yı Devlet (ŞD.),
- Meclis-i Vükela Mazbataları (MV).,
- İrade Adliye ve Mezahib (İ.AZN.),
- Dahiliye Mektubi Kalemi (DH.MKT.),
- Dahiliye İdari Kısım Belgeleri (DH.İD.),
- Bâb-ı âlî Evrak Odası (BEO).,
- Sadaret Mühimme Kalemi Evrakı (A.MKT.MHM.),
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA.) Belgeleri: