TÜRKİYE’DE SAĞLIK FİNANSMAN SİSTEMİNDE GENEL VERGİLERİN YERİ VE ÖNEMİ

Ülkelerin sağlık finansman sistemleri dünya genelinde sağlık finansman sistemlerinde meydana gelen dönüşümlerden ve kendi yapısal şartlarından etkilenmişlerdir. Bu bağlamda ülkeler, kendi sağlık finansman sistemlerini literatürde tanımlı olan sağlık finansman sistemleri çerçevesinde kendi şartları altında geliştirmişlerdir. Bazı ülkeler bu harcamaları devletin kendi bütçesinden karşılayacak sistemlere uyum sağlamışken bazıları da bu harcamaların hizmetten faydalananların direkt ödemesiyle karşılanmasını tercih etmişlerdir. Türkiye’de sağlık harcamaları Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılan prim ödemeleriyle ve Sağlık Bakanlığı’nın bütçesiyle karşılanmaktadır. Cepten ödeme şeklinde hizmet alımının sağlandığı özel sağlık sigortası seçeneği de mevcuttur. Fakat alınan sigorta primleri ve bakanlıktan sağlanan bütçeler uzun yıllardır hizmetleri karşılamada yetersiz kalmaktadır. Devlet de bu eksikliği, topladığı genel vergilerle kapatma yoluna gitmektedir Sağlık harcamalarında karşılaşılan bu problemin çözümü için uluslararası ve ulusal veri kaynaklarının taranması sonucunda, sosyal güvenlik sisteminde düzen ve denetimlerin sağlanmasının ekstra finansman ihtiyacını ortadan kaldıracağı düşünülmektedir. Sonucunda da asıl olarak kamusal harcama ve yatırımlara harcanması gereken genel vergiler, finanse edilmesi için primler toplanan ve bütçeler ayrılan sağlık harcamalarının yetersiz kaldığı durumlarda kullanılan bir destekleme mekanizması olmaktan çıkabilecektir. Yapılan bu çalışmada da sağlığın kavramsal olarak irdelenmesine, hizmet haline geldiğinde sahip olduğu özelliklere, hizmet sunumunu gerçekleştirmek için kullanılan çeşitli organizasyon biçimlerine ve bütün bu kavramların ‘Türkiye’ çerçevesinden incelenmesine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Finansman açığı, genel vergi, sağlık, sağlık harcaması

PDF

___

6514 Sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu. www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.3359-20140102.pdf adresinden alındı. (Son Erişim Tarihi: 11.11.2018)
Akdoğan, A. (2011). Kamu Maliyesi. Ankara: Gazi Kitabevi.
Belek, İ. (1997). “Türkiye’de Sağlık Harcamaları: Makro Düzeyde Bir Değerlendirme”, Ekonomik Yaklaşım, cilt.8, s.24-25, ss. 147-156.
Belek, İ. (2009). Sağlığın Politik Ekonomisi Sosyal Devletin Çöküşü. İstanbul: Yazılama Yayınevi.
BÜMKO Bütçe Gerçekleşmeleri., www.bumko.gov.tr/TR,157/butce-buyuklukleri-ve-butce-gerceklesmeleri.html adresinden alındı. (Son Erişim Tarihi:13.11.2018)
Çelik, Y. (2013). Sağlık Ekonomisi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Daştan, İ. ve Çetinkaya, V. (2015). “OECD Ülkerleri ve Türkiye’nin Sağlık Sistemleri, Sağlık Harcamaları ve Sağlık Göstergelerinin Karşılaştırılması”, Sosyal Güvenlik Dergisi, Cilt:5, S:1, ss. 104-134.
Douma, S. (2006). The Three Ds of Direct Tax Jurisdiction: Disparity, Discrimination and Double Taxation. 2006 IBFD, 522-533.
Dünya Sağlık Örgütü Tüzüğü., www.who.int/suggestions/faq/en/ adresinden alındı. (Son Erişim Tarihi: 15.11.2018)
Ertürk, Atabey, S. (2016). Sağlık Sistemleri ve Sağlık Politikası. Ankara: Gazi Kitabevi.
Erumut, C., M., Türkiye İçin Alternatif Sağlık Finansman Önerisi: İki Sütunlu Sistem, Sosyal Güvence Dergisi / Sayı 5, Sosyal Güvenlik Uzmanları Derneği, ss. 93-126.
Klavuz, E. (2010). “Sağlık Harcamalarındaki Artış ve Temel Bakım Hizmetleri”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S: 29, ss. 173-192.
OECD Sağlık İstatistikleri., www.stats.oecd.org/index.aspx?DataSetCode=HEALTH_STAT adresinden alındı. (Son Erişim Tarihi: 25.10.2018)
Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkında Kanun., www.saglik.gov.tr/ TR,10388/sayisi224--rg-tarihi12011961--rg-sayisi10705-saglik-hizmetlerinin-sosyallestirilmesi-hakkinda-kanun.html adresinden alındı. (Son Erişim Tarihi: 9.11.2018)
Sayım, F., Sağlık Piyasası ve Etik, Bursa, MKM Yayıncılık, 2011, s.17-28
SGK İstatistik Bülteni., www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk _istatistik_yilliklari adresinden alındı. (Son Erişim Tarihi: 11.11.2018)
TOBB Türkiye Sağlık Sektörüne Genel Bir Bakış. (2018, Ekim 9). www.tobb.org.tr/saglik/20171229-tss-genel-bakis-tr.pdf adresinden alındı
TÜİK Sağlık Harcamaları İstatistikleri., www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1084 adresinden alındı. (Son Erişim Tarihi: 13.11.2018)
Yardan Demirtaş E. vd. (2016). “Türkiye’de Sağlık Harcamaları Trendi”, http://www.sbedergi.hitit.edu.tr/article/view/5000164608 adresinden alındı. (Son Erişim Tarihi: 3.3.2018)
Yereli, A. B. (2003). Ekonomik Özgürlükler ve Türkiye'de Devlet Birey İlişkisi. Ankara: Gazi Kitabevi.