Hanifi SANIR, Emine Rüya ÖZMEN, Ufuk ÖZKUBAT

Öğrenme Güçlüğü Olan Öğrencilere Yönelik Yapılan Öğretimsel Uyarlamalara İlişkin Öğretmen Görüşleri

Özel gereksinimli olan öğrencilerin öğrenmelerinin desteklenmesinde öğretmenlerin öğrencilerinin bireysel gereksinimlerine uygun uyarlamalara gitmesi gerekmektedir. Bütünleştirmenin yaygnlaşması ile birlikte bu görüş daha fazla benimsenmiş ve öğretmenlerin öğretimsel uyarlamalar yapmaları beklenmektedir. Bu doğrultuda, bu araştırmanın temel amacı, sınıflarında öğrenme güçlüğü olan öğrenci bulunan sınıf öğretmenlerinin bu öğrencilere yönelik öğretimi nasıl planladıklarını, öğretimi ve değerlendirmeyi nasıl yaptıkları ile ilişkili görüşlerini betimlemektir. Bu araştırma nitel araştırma yöntemlerine göre desenlenmiş ve verilerin toplanmasında yarı yapılandırılmış görüşme soruları ile gözlem formu kullanılmıştır. Araştırmaya Ankara İli’nde görev yapan 15 sınıf öğretmeni katılmıştır. Bu öğretmenlere yarı yapılandırılmış görüşme soruları sorularak yaptıkları uyarlamalar hakkında bilgi edinilmiştir. Ek olarak gözlem formu aracılığıyla öğretmenlerden beşi sınıf ortamında gözlenmiştir. Araştırma bulguları, sınıf öğretmenlerinin öğrenme güçlüğüne yönelik dersi planlama, öğretim ve değerlendirme konularına ilişkin uyarlamalarda sınırlı bilgiye sahip olduklarını göstermektedir. Ayrıca öğretmenlerin ifade ettikleri uyarlamaları sınıf ortamında uygulamaya geçiremedikleri gözlenmiştir. Bu araştırmada elde edilen öğretmen görüşleri, ilgili araştırmalar doğrultusunda tartışılmış ve ileride yapılacak araştırmalara ve uygulamalara yönelik önerilere yer verilmiştir.

Teachers' Opinions on Instructional Adaptations for Students with Learning Disabilities

In order to support the learning of students with special needs, teachers should adapt to the individual needs of their students. Through the dissemination of inclusion, this view has been adopted more and teachers are expected to make instructional adaptations. This paper aimed to determine the opinions of classroom teachers about how they plan instruction for students with learning disabilities in their classes, and how they teach and evaluate these students. The data of this qualitative research were collected through semi-structured interviews and observation forms. The sample included 15 classroom teachers working in Ankara province. Semi-structured interview questions were asked to these teachers and information was obtained about the adaptations they made. In addition, five of the teachers were observed in the classroom environment through the observation form. Findings indicated that classroom teachers have limited knowledge in adaptations of lesson planning, teaching and evaluation. In addition, it was observed that teachers could not implement the adaptations they expressed in their classrooms. Teachers’ opinions were discussed in line with the relevant literature and suggestions were provided for further studies and applications.

PDF

___

Aktaş, B. ve Çifci-Tekinarslan, İ. (2016). Müzik öğretmenlerinin kaynaştırma öğrencilerine yönelik yaptıkları öğretim uyarlamalarının belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(Ipekyolu Özel Sayısı), 2165-2179.
Atbaşı, Z. (2020). Öğrenme güçlüğünde müdahaleye yanıt modeli ve uygulanması. Kurnaz, A. ve Sarı, H. (Ed.), Öğrenme güçlüğü olan öğrenciler ve eğitimleri içinde (ss. 152-173). Ankara: Pegem Akademi.
Aykut, Ç. (2012). Öğretimde planlama ve uygulama. Özmen, E. R. (Ed.). Zihinsel engellilerde öğretmenlik uygulaması öğrencilikten öğretmenliğe geçiş süreci içinde (ss. 152-173). Ankara: Pegem Akademi.
Bacon, E. H. and Schulz, J. B. (1991). A survey of mainstreaming practices. Teacher Education and Special Education, 14, 144-149.
Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır?. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
Batu, S. E., Cüre, G., Erten, A. F., Gövercin, D. ve Keskin, M. (2018). Türkiye’de ilkokul ve ortaokullarda yürütülen kaynaştırma uygulamalarıyla ilgili araştırmaların gözden geçirilmesi. Özel Eğitim Dergisi 19(3), 577-614.
Bender, W. N. (1992). The Bender classroom structure questionnaire: a tool for placement decisions and evaluation of mainstream learning environments. Intervention in School and Clinic, 27(5), 307-312.
Benner, S. M., Bell, S. M. and Broemmel, A. D. (2010). Teacher education and reading disabilities. In Handbook of reading disability research (pp. 80-90). Routledge.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E. ve Akgün, Ö. E. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Creswell, J. W. (2013). Educational research: Planning, conducting, and evaluating. Upper Saddle River, NJ: Pearson Education.
Çevik, M. ve Çevik, Ö. (2016). Fen bilimleri dersinde proje tabanlı öğrenme yaklaşımının ilkokulda öğrenim görmekte olan hafif düzeyde zihinsel engele sahip öğrencilerin akademik başarılarına ve tutumlarına etkisi. Education Sciences, 11(1), 36-48.
Dieker, L. A. and Murawski, W.W. (2003). Co-teaching at the secondary level: unique issues, current trends and suggestions for success. High School Journal, 86(4), 1-14.
Forlin, C. and Bamford, G. (2005). Sustaining an inclusive approach to schooling in a middle school location. Australasian Journal of Special Education, 29(2), 172-181.
Güner, N. (2011). Kaynaştırma sınıflarında çalışan sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimi bilgi düzeylerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(3), 691-708.
Hay, I. and Winn, S. (2005). Students with Asperger’s Syndrome in an inclusive secondary school environment: Teachers’, Parents’ and students’ perspectives. Australasian Journal of Special Education, 29(2), 140-154.
Kargın, T., Güldenoğlu, B. ve Şahin, F. (2010). Genel eğitim sınıflarındaki özel gereksinimli öğrenciler için yapılması gereken uyarlamalara ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(4), 2431-2464.
Kayhan, N. H. (2016). Birlikte öğretim yaklaşımlarından bir öğretim yapan bir gözlemci modelinin kaynaştırma ortamlarındaki sınıf öğretmenlerinin etkili öğretim becerilerine etkisi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Ketenoğlu Kayabaşı, Z. E. (2019). Sınıf öğretmenlerinin okuma güçlüklerine ilişkin görüş ve uygulamaları. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Koç, B. (2012). Sınıf öğretmenlerinin sınıflarındaki öğrenme güçlüğü çeken öğrencilerine yönelik uygulamalarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Kot, M., Sönmez, S., Yıkmış, A. ve Çiftçi Tekinarslan, İ. (2015). İlkokul 4. Sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersi kapsamında zihinsel yetersizliği olan kaynaştırma öğrencisine yönelik uygulamaları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (USBES Özel Sayı), 231-246.
Krull, J., Wilbert, J. and Hennemann, T. (2014). The social and emotional situation of first graders with classroom behavior problems and classroom learning difficulties in ınclusive classes. Learning Disabilities-A Contemporary Journal, 12(2), 169-190.
O’Donoghue, T. and Chalmers, R. (2000). How teachers manage their work in inclusive classrooms. Teaching and Teacher Education, 16 (2000), 889-904.
Önder, M. (2007). Sınıf öğretmenlerinin zihin engelli kaynaştırma öğrencileri için sınıf içinde yaptıkları öğretimsel uyarlamaların belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
Özmen, E. R. (2012). Temel öğretim öğretmenleri için kaynaştırma uygulamaları ve özel eğitim, öğretim ilkeleri ve öğretimsel uyarlamalar. Ankara: Vize Yayıncılık.
Saban, A. (2007). Lisansüstü öğrencilerinin nitel araştırma metodolojisine ilişkin algıları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 469-485.
Salvia, J., Ysseldyke, J. and Bolt, S. (2012). Assessment: In special and inclusive education. Belmont: Wadsworth Cengage Learning.
Sanır, H. (2009). Kaynaştırma eğitimine devam eden öğrencilerin akademik öğrenme ile ilgili karşılaştıkları sorunların öğretmen ve aile görüşleri açısından değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Sanır, H. (2018). Bütünleştirmede eğitsel uyarlamalar I. Çitil, M (Ed.), Özel eğitimde bütünleştirme içinde (ss. 117-134). Ankara: Vize Yayıncılık.
Schumm, J. S. and Vaughn, S. (1998). Introduction to special issue on teachers' perceptions: Issues related to the instruction of students with learning disabilities. Learning Disability Quarterly, 21(1), 3-15.
Schumm, J. S. and Vaughn, S. (1991). Making adaptations for mainstreamed students: general classroom teachers’ perspectives. Remedial and Special Education, 12(4), 18-27.
Schumm, J. S. and Vaughn, S. (1992). Planning for mainstreamed special education students: perceptions of general classroom teachers. Exceptionality, 3(2), 81-98.
Sökmen, Y., Yıldırım, G. ve Kök, M. (2019). Kaynaştırma öğrencilerinin öğrenme ortamlarına ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Temel Eğitim, 1(2), 30-39.
Sucuoğlu, B. ve Akalın, S. (2010). Kaynaştırma sınıflarına alternatif bir bakış: Çevresel davranışsal değerlendirme ile öğretimsel özelliklerin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 11(1), 19-37.
Sucuoğlu, B., Akalın, S. ve Sazak-Pınar, E. (2008). Kaynaştırma uygulamalarının yürütüldüğü sınıfların öğretim özellikleri ile öğretmenin sınıf yönetiminin değerlendirilmesi. https://app.trdizin.gov.tr/proje/T0RZeU1URT0/kaynastirma-uygulamalarinin-yurutuldugusiniflarin-ogretim-ozellikleri-ile-ogretmenin-sinif-yonetiminin-degerlendirilmesi. 09.09.2021. tarihinde erişilmiştir.
Şahin, A. ve Atbaşı, Z. (2020). Olumlu okul iklimi oluşturmada öğretmenin rolünün incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(3), 672-689.
Tokta, M. C. ve Avcıoğlu, H. (2012). Zihinsel yetersizliği olan kaynaştırma öğrencilerine okumayazma öğretiminde kullanılan ses temelli cümle yönteminin etkililiğine ilişkin öğretmen görüşleri. Turkish International Journal of Special Education and Guidance & Counselling (TIJSEG), 1(1), 1300-7432.
Özkubat, U. (2018). Bütünleştirmede eğitsel uyarlamalar II. Çitil, M (Ed.), Özel eğitimde bütünleştirme içinde (ss. 135-151). Ankara: Vize Yayıncılık
Van Limbeek, C. A. (2008). What adaptations and modifications do regular classroom teachers report making to their programs and practices in order to meet the needs of students with mild disabilities and learning difficulties? Doctoral Dissertation, University of Canberra, Canberra.
Vaughn, S. and Schumm, J.S. (1994). Middle school teachers’ planning for students with learning disabilities. Remedial and Special Education, 15, 152-161.
Vural, M. ve Yıkmış A. (2008). Kaynaştırma sınıfı öğretmenlerinin öğretimin uyarlanmasına ilişkin yaptıkları çalışmaların belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 141-159.
Yazıcıoğlu, T. (2018). Kaynaştırma uygulamalarının tarihsel süreci ve Türkiye’de uygulanan kaynaştırma modelleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 8(1), 92-110.
Yıldırım, A. ve Simsek, H. (2014). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yönter, S. (2009). İlköğretim kaynaştırma sınıfı öğretmenlerinin zihinsel yetersizliği olan öğrencilere yönelik matematik öğretimi uyarlamalarına ilişkin görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Ysseldyke, J. (1999). Improving teaching and learning: a thermos bottle keeps things hot and cold, but how does it know? Australian Journal of Special Education, 22(3), 133-147.