Ahmet YILDIZ, Metin BAĞCI, İbrahim DUMLUPUNAR, Can BAŞARAN

Afyonkarahisar İlinin Seramik Sektörü Hammadde Potansiyeli

İç Anadolu ve Ege Bölgelerini birbirine bağlayan coğrafik konumda bulunan Afyonkarahisar ilinde Afyon metasedimanter grubuna ait şistler, Mesozoyik yaşlı ofiyolitik kayaçlar ve Senozoyik yaşlı volkanik ve sedimanter kayaçların farklı seviyeleri değişik özellikte seramik hammadde oluşumlarına ev sahipliği yapmaktadır. Uşak, Kütahya, Bilecik, Eskişehir ve İzmir gibi Türkiye seramik sektörünün en önemli bölgelerine yakın olması ve seramik üretim teknolojisindeki son gelişmeler nedeniyle Afyonkarahisar ilindeki bu hammadde yataklarının bir bölümü işletilirken, önemli bir bölümüyle ilgili olarak da üretim planlamaları yapılmaktadır. Bu çalışma, Afyonkarahisar ilindeki bu hammadde oluşumlarının jeolojik, mineralojik, jeokimyasal ve fiziksel özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışma bölgedeki hammadde özelliklerinin bir arada incelenmesi ve seramik sektörüne yön vermesi açısından oldukça önemlidir. Bölgedeki hammadde yatakları aktif olarak işletilen yataklar ve işletilmeyen yataklar olarak iki grupta incelenmiştir. Akharım ve Alanyurt bölgelerindeki kil yataklarıyla, Kınık potasyum feldspat yatağı yoğun bir şekilde işletilirken, Taşoluk kaolen, Emirdağ talk ve Taşoluk kuvars oluşumları ise işletilme potansiyeli yüksek olan yataklar olarak dikkati çekmektedir. Afyonkarahisar ilinin seramik sektörüne hammadde sağlayan önemli bir bölge haline gelebilmesi için, halen bölgede işletilen yataklarla birlikte işletilme potansiyeli olan yatakların jeolojik özelliklerinin detaylı bir biçimde araştırılması gerekmektedir

Anahtar Kelimeler:

Afyonkarahisar, Seramik Sektörü, Hammadde, Kil, Feldspat, Kuvars.

The Province of Afyon Ceramic Industry Raw Materials Potential

Afyonkarahisar is located in geographical position, where connects Central Anatolia and Aegean Regions. Schists of Afyon metasedimentary group, Mesozoic ophiolitic rocks, and Cenozoic volcanic and the different levels of sedimentary rocks hosted various characteristics of ceramic raw materials. Due to its proximity to the most important areas of Turkey’s ceramics industry such as Uşak, Kütahya, Bilecik, İstanbul, Eskişehir, İzmir and recent developments in ceramic production technology, part of these deposits are being operating and production plannings related to an important part of these deposits are done. The aim of this study is to determine geological, mineralogical, geochemical, and physical properties of raw materials in Afyonkarahisar. This study is very important for the investigation of raw material properties and to guide the ceramic industry. The raw materials in the region were divided into two groups as actively operated and non operated deposites. While clay deposits in Akharım and Alanyurt and potasyum feldspar deposit in Kınık are intensively operated, Taşoluk kaolin, Emirdağ talc and Taşoluk quartz occurrences have high potantial of operating. Since Afyonkarahisar can be an important supplier region to the ceramic industry, the geological properties of active and nonoperating deposites must be explored in detail. © Afyon Kocatepe Üniversitesi 1. Giriş

Keywords:

Afyonkarahisar,

PDF

___

Berka, 2010. Tanışlar Yapı Malz. İnş. Pet. Mad. Ürn. San. ve Tic. A.Ş.’ne ait Afyonkarahisar ili, Sandıklı ilçesi, Taşoluk köyündeki kuvarsit ocağının işletme projesi, Proje No: 200901711, Ankara, 40.
Çelik, H., Ertürk, Ö. ve Day, N., 2009. Afyon bölgesi kilinin karakterizasyonu ve seramik yer karosu bünyelerinde kullanımının araştırılması. Türkiye 21. Uluslararası Madencilik Kongresi ve Sergisi Bildiriler Kitabı, 571-578, Antalya.
Denizhan, T., 2011. Dinar Tatarlı-Afyonkarahisar bölgesi trakitlerinin seramik hammadde özelliklerinin incelenmesi, Lisans Tezi, A.K.Ü. Mühendislik Fakültesi, Afyonkarahisar, 87. Mühendisliği Bölümü,
DPT 2001a. Devlet Planlama Teşkilatı 8. Beş yıllık kalkınma planı Madencilik Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Endüstriyel Hammaddeler Alt Komisyonu, Toprak Sanayii Hammaddeleri-I, Seramik Killeri, Kaolen, Bentonit, Feldspat, Pirofillit, Wollastonit, Talk Çalışma Grubu Raporu, Yayın No: DPT: 2611-ÖİK: 622, Ankara, 224.
DPT 2001b. Devlet Planlama Teşkilatı 8. Beş yıllık kalkınma planı Madencilik Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Endüstriyel Hammaddeler Alt Komisyonu, Toprak Sanayii Hammaddeleri-III, Kuvars Kumu, Kuvarsit, Kuvars Çalışma Grubu Raporu, Yayın No: DPT: 2613-ÖİK: 624, Ankara, 49.
DPT 2007. Devlet Planlama Teşkilatı dokuzuncu beş yıllık kalkınma planı Madencilik Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Yayın No: DPT: 2739-ÖİK: 690, Ankara, 202.
Erkan, Y., Bayhan, H., Tolluoğlu, Ü. ve Aydar, E., 1996. Afyon yöresi metamorfik ve volkanik kayaçların jeolojik, petrografik ve jeokimyasal incelenmesi. TÜBİTAK Projesi, No: YBAG-44/DPT, Ankara, 237.
Dikmen, S., Ersoy, B., Yıldız, A., Gören, R., and Elitok, Ö., 2012. Mineralogical and physicochemical properties of talc from Emirdağ, (Afyonkarahisar, Turkey). Turkish Journal of Earth Sciences, (in press).
Gürsu, S. and Göncüoğlu, M.C., 2006. Petrogenesis and tectonic setting of Cadomian felsic igneous rocks, Sandıklı area of the western Taurides, Turkey. International Journal of Earth Sciences, 95, 741-757.
Hantaş, E., 2010. Balçıkhisar (Şuhut) bölgesindeki volkanik kayaçların agrega özelliklerinin araştırılması. Lisans Tezi, A.K.Ü. Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümü, Afyonkarahisar, 85.
Kadir, S. and Akbulut, A., 2009. Mineralogy, geochemistry and genesis of the Taşoluk kaolinite deposits in pre-Early Cambrian metamorphites and Neogene volcanites of Afyonkarahisar, Turkey. Clay Minerals, 44, 89-112.
Korkmaz, İ., 2011. Emirdağ (Afyonkarahisar) talk yatağının jeolojisi, mineralojisi ve teknolojik özellikleri. Lisans Tezi, A.K.Ü. Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümü, Afyonkarahisar, 62.
Kuşcu, M. and Yıldız, A., 2012a. Geology, geochemistry and provenance of kaolinitic clay from Akharım (Afyonkarahisar, W-Anatolia). 12th International Multidisciplinary Scientific GeoConference&EXPO Modern Management of Mine Producing, Geology and Proceedings Book, 2, 115-124. Protection, SGEM2012,
Kuşcu, M. ve Yıldız, A., 2012b. Akharım (Afyonkarahisar) kaolinitik kilinin jeolojisi, mineralojisi ve pişme özellikleri. 15. Ulusal Kil Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 389s, Niğde.
Kuşcu, M., Yıldız, A., ve Özsoy, H.R., 2012. Alanyurt, İscehisar ve Bayat arasında kalan bölgedeki tüflerin alterasyon mineralojisi, jeokimyası ve alterasyon ürünlerinin araştırılması. S.D.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeoloji Mühendisliği A.B.D. Doktora Tezi Ön Çalışması, Isparta. kullanım alanlarının
Maden, 2007. Feldspat raporu, TMMOB Maden Mühendisleri Odası Stratejik Araştırmalar Merkezi Çalışması, Ankara, 17.
Metin, S., Genç, S., ve Bulut, V., 1987. Afyon ve yakın dolayının jeolojisi. M.T.A. Raporu, No: 2113, Ankara.
Özgün, Ö., 2002. Sandıklı-Şuhut güneyi (Afyon) Haydarlı- Çiçektepe arasının jeolojisi ve petrolojisi, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta, 73.
TSE, 1987. Feldispat, seramik sanayinde kullanılan. Türk Standartları Enstitüsü, TS 11325, Ankara.
Tolluoğlu, Ü., Erkan, Y., Sümer, E.Ö., Boyacı, M.N.,Yavaş, F., 1997. Afyon metasedimanter grubunun Mesozoyik öncesi metamorfik evrimi. Türkiye Jeoloji Bülteni, 40, 1-17, Ankara.
Turhan, N., 2002. Türkiye jeoloji haritası Ankara paftası, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, 1s., Ankara. İnternet kaynakları
1-http://www.mta.gov.tr., (15.10.2012)