Anazarbos Hamam Kompleksleri ve Kilikia Hamamları

Anazarbos kenti, modern Adana’nın 60 km. kuzeydoğusunda, Çukurova’dan 220 m. yükselen bir tepenin yakınında konumlanmıştır. Ovada yaklaşık 100 hektarlık alana yayılan bir Roma kenti vardı. Gough’un fikrini kabul edersek, M.Ö. 7. yy.’dan itibaren iskan edilen Kyinda yerleşmesini Anazarbos olarak görebiliriz. Kentte Roma öncesi döneme ait çok az veri bulunmasına karşın son yıllarda gerçekleşen incelemeler sayesinde Anazarbos’un Hellenistik Dönemi hakkındaki bilgimiz artmaktadır. Kentin bu dönemine ait en önemli kesin verilerden ilki M.Ö. 1. yy.’dan ANAZARBEVN lejantlı otonom sikkeleridir. M.Ö. 1. yy.’ın sonlarından M.S. 1. yy.’ın üçüncü çeyreğine kadarki dönemde kent Roma İmparatorluğu’nun vasalı konumundaki Kral II. Tarcondimotus’un doğu Kilikia üzerindeki egemenliğine dâhil edilmesinden dolayı Romalılar tarafından M.Ö. 19 yılında Caesarea veya Caesarea Anazarbus adını aldı. Vespasianus M.S. 74 yılında Provincia Cilicia’yı kurdu ve başına legatus Augusti pro praetore gönderdi. Eyaletin başkenti Tarsus olmasına karşın diğer birçok merkezde kentleşme teşvik edildi ve Anabarzos bundan iyi şekilde yararlanarak büyüdü. M.S. 3. yy.’da Septimius Severus kentin statüsünü metropolis seviyesine yükselterek Tarsus ve Mopsuhestia ile aynı düzeye getirdi. İzleyen asırlarda ise hem deprem ve benzeri doğal afetler hem de yabancı işgallerle kent geriledi. Anazarbos’un tarihsel gelişiminde Flaviuslar döneminde Cilicia Eyaleti’nin kurulmasıyla inşaat faaliyetlerinde artış görülür; kentin önemi 2. yy.’da ve Septimius Severus tarafından metropolis yapıldığı 3. yy.’ın ilk çeyreğinde de devam etmiştir. Anazarbos’un kentsel alanının genişlemesi ile ilgili en önemli kanıt kentin ana hamamları olan Kuzeybatı ve Güneybatı Hamamların yer aldığı kentin orta-batı kesiminde bulunur. Bu çalışma, henüz arkeolojik açıdan incelenmemiş durumdaki diğer yapılarla birlikte bu hamam komplekslerini ele almaktadır. Kentin belli başlı yapıları, kentin gelişiminin ana hatlarını irdeleyen çeşitli araştırmacılar tarafından yakın zamanda yalnızca kısmen incelenmiştir. Sahada nazaran daha az incelenen ve de kazılmamış olan yapı grubu ise hamamlardır. Geçmiş yıllarda gerçekleştirilen arkeolojik incelemeler sırasında 30’dan fazla tuğla yapı tanımlanmış olmasına karşın kesin kronolojileri ve işlevleri saptanamamıştır. Roma Dönemi’nde inşa edilen bu yapılardan bazıları hamam kompleksi olarak tanımlanabilir. Yukarıda adı geçen iki hamamın haricinde, kendilerine özgü yapısal özellikleri bulunan Küçük Batı Hamamı ve Kuzey Hamamı da tespit edilmiştir. Bu araştırmanın yazarı tarafından 2012 yılında Anazarbos arazisi üzerinde yapılan yüzey araştırması sonucu dört (belki de beş) yapı daha hamam kompleksi olarak yorumlanmıştır. Bu yapılardan ilki, ketin merkezinde, sütunlu caddeye yakın konumda yer alan Güneybatı Hamamı’dır. Ören yerindeki ana yapılardan biri olup ikinci büyük hamamdır. Siyah renkli ponza taşıyla inşa edildiğinden “Siyah Ponzalı Hamam” olarak da bilinir. Spanu’nun da dikkat çektiği gibi ponza taşı kullanımı Kilikia’ya özgü bir tekniktir çünkü günümüze harap ulaşan yapının tonozları bu taş ile örülmüştür. Günümüze gelebilen kısımlar yapının ısıtmalı mekanları olup değişik renk ve ebatlardaki tuğlalarla inşa edilmişlerdir. Daha kuzeyde yer alan Kuzeybatı Hamamı, kentin kuzey-güney yönlü ana sütunlu caddesinden çok uzakta değildir. Tespiti ve kısmen analizi Michael Gough ve Paolo Verzone tarafından yapılan kompleks kentin en büyük hamamıdır. Toplamda 40x25 m. alan kaplayan yapının batı kenarında büyük soğuk su havuzlu ana mekan bulunur ve hem güney hem de batıdan erişilebilir. Batı yönden bir geçitle yapının güneydoğusunu kaplayan caldarium’a erişilir. Caldarium’un kuzeyinde tepidarium yer alır. Tuğla duvarlardaki harcın makroskopik incelemesi sonucu üç harç tipi saptandı: Tepidarium ve caldarium arasındaki geçitte kullanılan harç, gri renkli, çok yumuşak ve kumlu (bu kum muhtemelen uzaktaki denizden değil de yakındaki bir akarsudan gelmiş olmalıdır) olup içinde yabancı madde olarak sadece eser miktarda kireçtaşı görüldüğünden oldukça temizdir. Duvarların üst kesimlerinde ise başka bir harç tipi dikkat çeker: 1 mm.’den küçük az miktarda seramik fragmanı ve az miktarda kireçtaşı ve farklı renklerde taş- çıklar içeren çok kompakt bir harç. Tonozlar ise çok kompakt, pembemsi gri renkte harç ve beyaz sönmüş kireçle inşa edilmiştir. İçindeki katkılar, özellikle de taşçıklar 1 mm.’den küçüktür. Küçük Batı Hamam olarak adlandırılan üçüncü hamamımız Kuzeybatı Hamamı’nın kuzeybatısındadır. Önceki yıllarda bu yapı, sadece “tuğla yapı” olarak adlandırılmış ve işlevi konusunda yorum yapılmamıştır. Kimi mimari ve yapısal unsurlar işlevini aydınlatabilir. Kentteki en küçük hamam yapısı olan bu yapının doğu kesiminde bitişik tonozlu iki mekan, batısında ise uzunlamasına bir mekan yer alır. Daha büyük olan mekanın kuzeybatısındaki dikdörtgen su deposu da kompleksle ilintilidir. Bitişik iki mekanın tonozları kısmen siyah ponza taşı ile inşa edilmiştir. Güney yönde sütunlu bir caddenin yakınlığı nedeniyle komplekse buradan girildiği düşünülebilir. Olasılıkla, mevcut halde algılanabilen üç mekana erişmeden önce antre, servis alanı ve doğularında koridorlar olmak üzere başka mekanların varlığı söz konusu olmalıdır. Dördüncü hamam kompleksi Kuzey Hamamı denen yapıdır. Yapı, bugüne kadar Anazarbos’ta saptanan en kuzey konumdadır. Tamamen tuğla ile kaplı yapıda farklı ebatlarda ve biçimlerde altı adet mekanın kalıntıları ve kuzeyinde muhtemel su deposu saptanmıştır. Arazide incelenen diğer yapılara nazaran bu yapıda yorum sıkıntısı yaşanmıştır. Mevcut duvarlarda tubulatio sistemine ait herhangi bir iz görülmemektedir. Dolayısıyla, kompleksin doğasını kesin şekilde saptamak mümkün olmadı. Ayrıca arazide iyi tanınan geç evrelerde yapının asıl işlevi değişmiş de olabilir. Anazarbos hamam komplekslerinin kronolojisi hakkında, mimari unsurların ve inşa tekniklerinin incelenmesi sayesinde komplekslerin spesifik vaziyet planı ve şemasını saptamak mümkün olmuştu

The Bathing Complexes of Anazarbos and the Baths of Cilicia

Anazarbos kenti, modern Adana'nın 60 km. kuzeydoğusunda, Çukurova'dan 220 m. yükselen bir tepenin yakınında konumlanmıştır. Ovada yaklaşık 100 hektarlık alana yayılan bir Roma kenti vardı. Gough'un fikrini kabul edersek, M.Ö. 7. yy.'dan itibaren iskan edilen Kyinda yerleşmesini Anazarbos olarak görebiliriz. Kentte Roma öncesi döneme ait çok az veri bulunmasına karşın son yıllarda gerçekleşen incelemeler sayesinde Anazarbos'un Hellenistik Dönemi hakkındaki bilgimiz artmaktadır. Kentin bu dönemine ait en önemli kesin verilerden ilki M.Ö. 1. yy.'dan ANAZARBEVN lejantlı otonom sikkeleridir. M.Ö. 1. yy.'ın sonlarından M.S. 1. yy.'ın üçüncü çeyreğine kadarki dönemde kent Roma İmparatorluğu'nun vasalı konumundaki Kral II. Tarcondimotus'un doğu Kilikia üzerindeki egemenliğine dâhil edilmesinden dolayı Romalılar tarafından M.Ö. 19 yılında Caesarea veya Caesarea Anazarbus adını aldı. Vespasianus M.S. 74 yılında Provincia Cilicia'yı kurdu ve başına legatus Augusti pro praetore gönderdi. Eyaletin başkenti Tarsus olmasına karşın diğer birçok merkezde kentleşme teşvik edildi ve Anabarzos bundan iyi şekilde yararlanarak büyüdü. M.S. 3. yy.'da Septimius Severus kentin statüsünü metropolis seviyesine yükselterek Tarsus ve Mopsuhestia ile aynı düzeye getirdi. İzleyen asırlarda ise hem deprem ve benzeri doğal afetler hem de yabancı işgallerle kent geriledi. Anazarbos'un tarihsel gelişiminde Flaviuslar döneminde Cilicia Eyaleti'nin kurulmasıyla inşaat faaliyetlerinde artış görülür; kentin önemi 2. yy.'da ve Septimius Severus tarafından metropolis yapıldığı 3. yy.'ın ilk çeyreğinde de devam etmiştir. Anazarbos'un kentsel alanının genişlemesi ile ilgili en önemli kanıt kentin ana hamamları olan Kuzeybatı ve Güneybatı Hamamların yer aldığı kentin orta-batı kesiminde bulunur. Bu çalışma, henüz arkeolojik açıdan incelenmemiş durumdaki diğer yapılarla birlikte bu hamam komplekslerini ele almaktadır. Kentin belli başlı yapıları, kentin gelişiminin ana hatlarını irdeleyen çeşitli araştırmacılar tarafından yakın zamanda yalnızca kısmen incelenmiştir. Sahada nazaran daha az incelenen ve de kazılmamış olan yapı grubu ise hamamlardır. Geçmiş yıllarda gerçekleştirilen arkeolojik incelemeler sırasında 30'dan fazla tuğla yapı tanımlanmış olmasına karşın kesin kronolojileri ve işlevleri saptanamamıştır. Roma Dönemi'nde inşa edilen bu yapılardan bazıları hamam kompleksi olarak tanımlanabilir. Yukarıda adı geçen iki hamamın haricinde, kendilerine özgü yapısal özellikleri bulunan Küçük Batı Hamamı ve Kuzey Hamamı da tespit edilmiştir. Bu araştırmanın yazarı tarafından 2012 yılında Anazarbos arazisi üzerinde yapılan yüzey araştırması sonucu dört (belki de beş) yapı daha hamam kompleksi olarak yorumlanmıştır. Bu yapılardan ilki, ketin merkezinde, sütunlu caddeye yakın konumda yer alan Güneybatı Hamamı'dır. Ören yerindeki ana yapılardan biri olup ikinci büyük hamamdır. Siyah renkli ponza taşıyla inşa edildiğinden "Siyah Ponzalı Hamam" olarak da bilinir. Spanu'nun da dikkat çektiği gibi ponza taşı kullanımı Kilikia'ya özgü bir tekniktir çünkü günümüze harap ulaşan yapının tonozları bu taş ile örülmüştür. Günümüze gelebilen kısımlar yapının ısıtmalı mekanları olup değişik renk ve ebatlardaki tuğlalarla inşa edilmişlerdir. Daha kuzeyde yer alan Kuzeybatı Hamamı, kentin kuzey-güney yönlü ana sütunlu caddesinden çok uzakta değildir. Tespiti ve kısmen analizi Michael Gough ve Paolo Verzone tarafından yapılan kompleks kentin en büyük hamamıdır. Toplamda 40x25 m. alan kaplayan yapının batı kenarında büyük soğuk su havuzlu ana mekan bulunur ve hem güney hem de batıdan erişilebilir. Batı yönden bir geçitle yapının güneydoğusunu kaplayan caldarium'a erişilir. Caldarium'un kuzeyinde tepidarium yer alır. Tuğla duvarlardaki harcın makroskopik incelemesi sonucu üç harç tipi saptandı: Tepidarium ve caldarium arasındaki geçitte kullanılan harç, gri renkli, çok yumuşak ve kumlu (bu kum muhtemelen uzaktaki denizden değil de yakındaki bir akarsudan gelmiş olmalıdır) olup içinde yabancı madde olarak sadece eser miktarda kireçtaşı görüldüğünden oldukça temizdir. Duvarların üst kesimlerinde ise başka bir harç tipi dikkat çeker: 1 mm.'den küçük az miktarda seramik fragmanı ve az miktarda kireçtaşı ve farklı renklerde taş- çıklar içeren çok kompakt bir harç. Tonozlar ise çok kompakt, pembemsi gri renkte harç ve beyaz sönmüş kireçle inşa edilmiştir. İçindeki katkılar, özellikle de taşçıklar 1 mm.'den küçüktür. Küçük Batı Hamam olarak adlandırılan üçüncü hamamımız Kuzeybatı Hamamı'nın kuzeybatısındadır. Önceki yıllarda bu yapı, sadece "tuğla yapı" olarak adlandırılmış ve işlevi konusunda yorum yapılmamıştır. Kimi mimari ve yapısal unsurlar işlevini aydınlatabilir. Kentteki en küçük hamam yapısı olan bu yapının doğu kesiminde bitişik tonozlu iki mekan, batısında ise uzunlamasına bir mekan yer alır. Daha büyük olan mekanın kuzeybatısındaki dikdörtgen su deposu da kompleksle ilintilidir. Bitişik iki mekanın tonozları kısmen siyah ponza taşı ile inşa edilmiştir. Güney yönde sütunlu bir caddenin yakınlığı nedeniyle komplekse buradan girildiği düşünülebilir. Olasılıkla, mevcut halde algılanabilen üç mekana erişmeden önce antre, servis alanı ve doğularında koridorlar olmak üzere başka mekanların varlığı söz konusu olmalıdır. Dördüncü hamam kompleksi Kuzey Hamamı denen yapıdır. Yapı, bugüne kadar Anazarbos'ta saptanan en kuzey konumdadır. Tamamen tuğla ile kaplı yapıda farklı ebatlarda ve biçimlerde altı adet mekanın kalıntıları ve kuzeyinde muhtemel su deposu saptanmıştır. Arazide incelenen diğer yapılara nazaran bu yapıda yorum sıkıntısı yaşanmıştır. Mevcut duvarlarda tubulatio sistemine ait herhangi bir iz görülmemektedir. Dolayısıyla, kompleksin doğasını kesin şekilde saptamak mümkün olmadı. Ayrıca arazide iyi tanınan geç evrelerde yapının asıl işlevi değişmiş de olabilir. Anazarbos hamam komplekslerinin kronolojisi hakkında, mimari unsurların ve inşa tekniklerinin incelenmesi sayesinde komplekslerin spesifik vaziyet planı ve şemasını saptamak mümkün olmuştu

PDF

___

Adak-Adıbelli 2007 I. Adak-Adıbelli, “Tarsus Roma Hamamı Kazıları. Excavations at the Roman Baths in Tarsus”, Anmed 5, 2007, 144-147.
Adam 2006 J. P. Adam, L’arte di costruire presso i Romani (2006).
Alföldi 1969 E. Alföldi, “Excavations and restaurations at Anemurium (Eski Anamur), 1969”, TürkAD 18.2, 1969, 37-39.
Alföldi-Rosenbaum 1989 E. Alföldi-Rosenbaum, “Anemurium. A bath building of the early Christian - early Byzantine period”, in: Actes du XIe Congrès international d’archéologie chrétienne, Lyon, Vienne, Grenoble, Genève et Aoste 21-28 septembre 1986 (1989) 1647-1659.
Ambraseys 2009 N. Ambraseys, Earthquakes in the Mediterranean and Middle East: a multidisciplinary study of seismicity up to 1900 (2009).
Aşkın 2010 E. Aşkın, “Korykos’un (Dağlık Kilikia) Hellenistik Dönemi Üzerine Gözlemler”, TÜBA-AR 2010, 77-90.
Bargellini 1991 P. Bargellini, “Le Terme centrali di Pompei”, in: Les thermes romains. Actes de la table ronde, Rome 11-12 novembre 1988, École française de Rome (1991) 115-128.
Barresi 2007 P. Barresi, “Il sofista Flavio Damiano di Efeso e la costruzione di terme-ginnasi nell’Asia Minore romana di età imperiale”, in: Arte e memoria culturale nell’età della Seconda Sofistica (2007) 137-151.
Başal 1993 Ş. Başal, Antik Silifke ve Çevresi (1993).
Bean 1979 G. E. Bean, Turkey’s Southern Shore (1979).
Borgia – Spanu 2003 E. Borgia – M. Spanu, “Le Terme del Porto”, in: E. Equini Schneider (a cura di), Elaiussa Sebaste II. Un porto tra Oriente e Occidente (2003) 247-335.
De Giorgi 2011 U. De Giorgi, “Hellenistic Founders, Roman Builders: Anazarbos in Cilicia”, in: Hellenismus in der Kilikia Pedias, Bericht zum Internationalen Kolloquium im Deutschen Archäologischen Institut Berlin am 13. und 14. Februar 2009, BYZAS 14, 2011, 121-136.
Erdemgil – Özoral 1975 S. Erdemgil – F. Özoral, “Antiochia ad Cragum”, TürkAD XXII, 1975, 55-65.
Eschebach 1982 H. Eschebach, “La documentazione delle Terme del Foro a Pompei”, in: La regione sotterrata dal Vesuvio. Studi e prospettive. Atti del Convegno internazionale 11-15 novembre 1979, Napoli (1982) 313-319.
Farrington 1987 A. Farrington, “Imperial Bath Buildings in South-West Asia Minor”, in: S. Macready – F. H. Thompson (eds.), Roman Architecture in the Greek World (1987) 50-59.
Farrington 1995 A. Farrington, The Roman Baths of Lycia: an architectural study (1995). Gallo 1991 P. Gallo, Terme e Bagni in Pompei antica (1991).
Gough 1952 M. Gough, “Anazarbus”, AnatSt 2, 1952, 85-150.
Hild – Hellenkemper 1990 F. Hild – H. Hellenkemper, Tabula Imperii Byzantini 5. Kilikien und Isaurien (1990).
Hill 1900 G. F. Hill, British Museum Catalogue of Greek Coins of Lycaonia, Isauria and Cilicia (1900).
Hoff – Townsend – Erdoğmuş et al. 2009
M. Hoff – R. Townsend – E. Erdoğmuş et al., “The Antiocheia ad Cragum Archaeological Research Project. Northeast Temple 2007 Season”, AST 26.2, 2009, 95-102.
Hoff – Townsend – Erdoğmuş et al. 2010
M. Hoff – R. Townsend – E. Erdoğmuş et al., “Antiocheia ad Cragum Arkeolojik Araştırma Projesi. Kuzeydoğu Tapınağı 2009 Sezonu”, Anmed 8, 2010, 9-13.
Huber 1993 G. Huber, “Syedra”, Anzeiger der Philosophisch-Historische Klasse 129.1992, 1993, 27-78.
Huber 2003 G. Huber, “Weiteres zu Syedra”, Anzeiger der Philosophisch-Historische Klasse 138.2003, 2003, 148-165.
Karamut 1996 I. Karamut, “1995 yılı Syedra Antik Kenti Çevre Düzenleme ve Kurtarma Kazısı Çalışmaları”, MüzeKKS VII (1997) 49-56.
Mietke 1999 G. Mietke, “Die Apostelkirche von Anazarbos und Syrien”, Olba 2, 1999, 227-239.
Posamentir 2011a R. Posamentir, “Anazarbos in Late Antiquity”, in: O. Dally – C. Ratté (eds.), Archaeology and the cities of Asia Minor in late antiquity (2012) 205-224.
Posamentir 2011b R. Posamentir, “Anazarbos im Hellenismus”, in: Hellenismus in der Kilikia Pedias, Bericht zum Internationalen Kolloquium im Deutschen Archäologischen Institut Berlin am 13. und 14. Februar 2009, BYZAS 14, 2011, 97-120.
Posamentir – Sayar 2006 R. Posamentir – M. H. Sayar, “Anazarbos: ein Zwischenbericht aus der Metropole des Ebenen Kilikien”, IstMitt 56, 2006, 317-357.
Ricci 1990 A. Ricci, “Alcune annotazioni sull’impianto difensivo di epoca pre-armena di Anazarbus (Cilicia)”, in: Milion, Studi e ricerche d’Arte Bizantina, vol. II: Costantinopoli e l’Arte delle province Orientali (1990) 457-464.
Rosenbaum – Huber – Onurkan 1967
E. Rosenbaum – G. Huber – S. Onurkan, “A survey of coastal cities in western Cilicia. Preliminary report” (1967).
Russell 1975 J. Russell, “Excavations at Anemurium (Eski Anamur) 1973”, TürkAD XXII, 1975, 133-154.
Russell 1982 J. Russell, “Byzantine instrumenta domestica from Anemurium. The significance of context”, in: R. L. Hohlfelder (ed.), City, town and countryside in the early Byzantine era (1982) 133-154.
Russell 1986 J. Russell, “Excavations at Anemurium (Eski Anamur), 1985”, Echos du Monde Classique 5, 1986, 173-183.
Sayar 1991 M. H. Sayar, “Equites Singulares Augusti in neuen inschriften aus Anazarbos”, EpigAnat 17, 1991, 19-38.
Sayar 2000 M. H. Sayar, Die Inschriften von Anazarbos und Umgebung (2000). Scherrer 2000 P. Scherrer, Ephesus: The New guide (2000).
Spanu 1999 M. Spanu, “Le terme in opus mixtum”, in E. Equini Schneider (ed.), Elaiussa Sebaste I. Campagne di scavo 1995-1997 (1999) 103-114.
Spanu 2010 M. Spanu, “Tecniche costruttive nella Cilicia di età imperiale. Lineamenti generali”, in: Arqueología de la construcción, 2. Los procesos constructivos en el mundo romano. Italia y provincias orientales. Certosa di Pontignano, Siena, 13-15 de noviembre de 2008 (2010) 397-409.
Tekocak 2008 M. Tekocak, “Kelenderis Liman Hamamı”, Olba 16, 2008, 133-161.
Türkmen – Karamut 1997 S. Türkmen – I. Karamut, “Dağlık Kilikya’da Bir Kent. Iotape”, TürkAD 31, 1997, 291-305.
Umar 2000 B. Umar, Kilikia: bir tarihsel coğrafya araştırması ve gezi rehberi (2000).
Verzone 1957a P. Verzone, “Hierapolis-Castabala”, Palladio 7, 1957, 54-57.
Verzone 1957b P. Verzone, “Anazarbus”, Palladio 7, 1957, 9-25.
Yegül 1986 F. K. Yegül, “The Baths-Gymnasium Complex at Sardis”, in Archaeological Exploration of Sardis, Report 3 (1986).
Yegül 1992 F. K. Yegül, Baths and bathing in Classical Antiquity (1992).
Yegül 2010 F. K. Yegül, Bathing in the Roman World (2010).
Zeyrek 2011 T. H. Zeyrek, “Kastabala-Hierapolis Kazısı 2009-2010. Excavations at KastabalaHierapolis in 2009-2010”, Anmed 9, 2011, 25-28.
Ziegler 1993 R. Ziegler, Kaiser, Heer und Städtisches Geld (1993).

ISSN: 1301-2746
Yayın Aralığı: Yıllık
Başlangıç: 1996
Yayıncı: Koç Üniversitesi AKMED (Suna & İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Merkezi)

Arşiv

Sayıdaki Diğer Makaleler

Adrassos’da (Isauria) Paganizm ve Hıristiyanlık Arasında Bir Lahit

Deniz KAPLAN, Serra DURUGÖNÜL, Ulus TEPEBAŞ

Patara’da Bulunan Mühürlü Bir Geç Knidos Amphorasının Olası Kullanımları Üzerine Düşünceler

Erkan DÜNDAR

Anazarbos Hamam Kompleksleri ve Kilikia Hamamları

Emanuele CasagrandE CICCI

Güneybatı Anadolu - Göller Yöresi’ndeki Prehistorik Ada ve Göl Kıyısı Yerleşimleri

Ralf BECKS

CIG 9155B (Anazarbos): Bir numerus Phalangarium’a Ait Epigrafik Kayıt mı?

Julian BENNETT

Hacılar Büyük Höyük İlk Tunç Çağı Yerleşmeleri’nde Bulunmuş Olan İlgi Çekici Bir Grup Mühür ve Burdur Müzesi’nden Bir Mühür Üzerine Bazı Yorumlar

Gülsün UMURTAK