Ece IŞIK, Kezban Esen KARACA, Gizem KÖSE

Yetişkin Bireylerde Hedonik Açlık, Kronotip ve Anhedoni İlişkisi

Amaç: Beslenmenin nasıl programlandığı oldukça karmaşık olsa da, homeostatik ve hedonik düzenlemeler ile kontrol edildiği bilinmektedir. Anhedoni ise depresyonun bir semptomu olmakla beraber, aşırı ve kontrolsüz yeme ile de ilişkilidir. Kronotip, günlük aktiviteleri ve bunların altında yatan sirkadiyen ritimleri zamanlama tercihindeki bireysel farklılıkları yansıtmakta olup, sabah saatlerinde kendilerini en iyi şekilde hisseden bireyler sabahçıl, geç uyumayı ve akşam saatlerinde kendilerini en iyi şekilde hissedenler ise akşamcıl kronotiptir. Bu çalışmada amaç, yetişkin bireylerin hedonik açlık, anhedoni düzeyleri ve kronotipleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Yöntem: Çalışma, Aralık 2020-Mart 2021 tarihleri arasında, İzmir Bakırçay Üniversitesi’nde okuyan ve çalışan 18-65 yaş arası 402 katılımcı ile çevrimiçi olarak uygulanan anket, içeriğinde katılımcıların sosyodemografik özelliklerini ve beslenme alışkanlıklarını belirleyen sorularla birlikte; Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi (IPAQ), Besin Gücü Ölçeği (BGÖ), Sabahçıl-Akşamcıl Anketi (SAA), Snaith-Hamilton Hoşnutluk Değerlendirme Ölçeği (SHHDÖ) kullanılmıştır. Araştırmanın Etik Kurul Onayı 03.12.2020 tarihinde Acıbadem Üniversitesi ve Acıbadem Sağlık Kuruluşları Tıbbi Araştırma Etik Kurulu’ndan 2020/25 sayılı, 2020/25-24 karar numarası ile alınmıştır. Bulgular: Hedonik açlığı sahip olan bireylerin yaş ortalamasının (25,6±9,2 yıl), hedonik açlığa sahip olmayan bireylerin yaş ortalamasına (31,9±12,4 yıl) göre daha düşük olduğu belirlenmiştir (p=0,000). Kadınlarda (%79,6) erkeklere (%68,6) göre hedonik açlık görülme oranı anlamlı olarak daha yüksektir (p=0,014). Erkek bireylerde kadınlara göre anhedonik olma oranı daha fazladır (p= 0,015). Bireylerin kronotip durumu ile hedonik açlık durumu arasında doğrusal negatif yönde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir (r=-0,238, p=0,000). Hedonik açlık düzeyi arttıkça bireylerin akşam kronotipine daha yatkın oldukları saptanmıştır. Sonuç: Bu çalışmada, hedonik açlık ile kronotipin birbirlerinden etkilendiği ancak bu durumun anhedoniyle ilişkili olmadığı belirlenmiştir. Sonuç olarak, hedonik açlığa sahip olma durumu bireylerin kronotipleri de göz önüne alınarak değerlendirilmelidir. Hedonik açlığı minimuma indirmek için önemli bir etken olan bireyin kronotipi sağlıklı besin tüketiminin sağlanabilmesi için düzenlenmeye çalışılmalıdır.

The Relationship Between Hedonic Hunger, Chronotype and Anhedonia in Adults

Objective: Although nutrition is quite complex, it is well known that be controlled by homeostatic and hedonic regulations. Anhedonia, on the other hand, is a symptom of depression, but is also associated with excessive and uncontrolled eating. Chronotype reflects individual differences in timing preference for daily activities and their underlying circadian rhythms, individuals who feel the best in the morning are morning, those who sleep late and those who feel best in the evening are evening chronotype. The aim of this study is to determine relationships between hedonic hunger, anhedonia levels and chronotypes of individuals. Method: The study was conducted with 402 participants between the ages of 18-65, studying and working at İzmir Bakırçay University between December 2020 and March 2021. This research was carried out online with “Google Forms”. In the applied questionnaire, along with the questions determining the sociodemographic characteristics and International Physical Activity Questionnaire (IPAQ), The Power of Food Scale (PFS), Morningness-Eveningness Questionnaire (MEQ), and the Snaith-Hamilton Pleasure Scale (SHAPS) were used. Ethics Committee Approval was taken from Acıbadem University and Acıbadem Healthcare Institutions Medical Research Ethics Committee with decision number 2020/25-24. Results: Mean age of individuals with hedonic hunger (25.6±9.2 years) was lower than the mean age of individuals without hedonic hunger (31.9±12.4 years) (p=0.000). The rate of hedonic hunger in women was 79.6%, and the rate of hedonic hunger in men is 68.6% (p=0.014). The rate of being anhedonic was higher in males than females, and this was statistically significant (p=0.015). A linearly negative correlation was found between the chronotypes and the hedonic hunger (r=-0.238, p=0.000). Individuals were found to be more prone to eveningness chronotype as the level of hedonic hunger increased. Conclusion: In this study, it was determined that hedonic hunger and chronotype were affected by each other, but this situation was not related to anhedonia. As a result, the state of having hedonic hunger should be evaluated by considering the chronotypes of the individuals. The chronotype of the individual, which is an important factor in minimizing hedonic hunger, should be tried to be regulated in order to ensure healthy food consumption.

PDF

___

1. Cahyani A, Setyorini A, Ispurwanto W. Hedonic eating among female students: A descriptive study. Soc Econ Ecol Int J. 2018;2:129–34.
2. Lowe MR, Butryn ML. Hedonic hunger: A new dimension of appetite? Physiol Behav. 2007;91:432–9.
3. Mendoza J. Circadian clocks: Setting time by food. J Neuroendocrinol. 2007;19:127–37.
4. Kanerva N, Kronholm E, Partonen T et. al. Tendency toward eveningness is associated with unhealthy dietary habits. Chronobiol Int. 2012;29:920–7.
5. Au J, Reece J. The relationship between chronotype and depressive symptoms: A meta-analysis. J Affect Disord. 2017;218:93–104.
6. Keränen AM, Rasinaho E, Hakko H et. al. Eating behavior in obese and overweight persons with and without anhedonia. Appetite. 2010;55:726–9.
7. Öztürk M. Üniversitede eğitim-öğretim gören öğrencilerde Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketinin geçerliliği ve güvenirliği ve fiziksel aktivite düzeylerinin belirlenmesi. H.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2005 (Danışman: Prof. Dr. H Arıkan).
8. Hayzaran M. Üniversite Öğrencilerinin Hedonik Açlık Durumlarının Farklı Ölçekler İle Belirlenmesi. B.Ü. Sağlık bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2018 (Danışman: Prof. Dr. MA Ok). 9. Pündük Z, Gür H, Ercan İ. Sabahçıl-Akşamcıl Anketi Türkçe uyarlamasında güvenilirlik çalışması. Türk Psikiyatr Derg. 2005;16:40–5.
10. Kesebir S , Yıldız H , Yıldız H ve ark. Snaith-Hamilton Hoşnutluk Değerlendirme Ölçeği: Geçerlik, güvenilirlik, toplumumuzda psikometrik özellikleri. Cukurova Medical Journal. 2015;40:252-7.
11. Mason TB, Dunton GF, Gearhardt AN et. al. Emotional disorder symptoms, anhedonia, and negative urgency as predictors of hedonic hunger in adolescents. Eat Behav. 2020;36:101343.
12. Vidafar P, Cain SW SA. Relationship between sleep and hedonic appetite in shift workers. Nutrients. 2020;12(9):2835.
13. Gövez NE. Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Jetlag Ve Kronotipin Yeme Davranışı, Depresyon, Akademik Başarı Ve Beslenme Durumu Üzerine Etkisinin Değerlendirilmesi. G.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2020 (Danışman: Prof. Dr. NA Tek).
14. Şarahman C. Yetişkin Bireylerin Hedonik Açlık Durumlarını Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. B.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2019 (Danışman: Prof. Dr. MA Ok).
15. Lowe MR, Butryn ML, Didie ER, Annunziato RA, Thomas JG, Crerand CE, et al. The Power of Food Scale. A new measure of the psychological influence of the food environment. Appetite. 2009;53:114–8.
16. Schüz B, Schüz N, Ferguson SG. It’s the power of food: Individual differences in food cue responsiveness and snacking in everyday life. Int J Behav Nutr Phys Act. 2015;12:1–8.
17. Gregersen NT, Møller BK, Raben A, Kristensen ST, Holm L, Flint A, et al. Determinants of appetite ratings: The role of age, sex, BMI, physical activity, smoking habits, and diet/weight concern. Food Nutr Res. 2011;55:1–10.
18. Snaith RP, Hamilton M, Morley S HAHD and TP. A Scale for the Assessment of Hedonic Tone The Snaith-Hamilton Pleasure Scale. Br J Psychiatry. 1995;167:99–103.
19. Zhang P, Zhang N, Fang S, He J, Fan L, Luo X, et al. Factor Structure and Measurement Invariance of the Chinese version of the Snaith- Hamilton Pleasure Scale (SHAPS) in Non-clinical and Clinical populations. J Affect Disord. 2021;281:759–66.
20. Kremer S, Bult JHF, Mojet J, Kroeze JHA. Food perception with age and its relationship to pleasantness. Chem Senses. 2007;32:591–602.
21. Suh S, Yang HC, Kim N, Yu JH, Choi S, Yun CH, et al. Chronotype differences in health behaviors and health-related quality of life: A population-based study among aged and older adults. Behav Sleep Med. 2017;15:361–76.
22. Merikanto I, Kronholm E, Peltonen M, Laatikainen T, Vartiainen E, Partonen T. Circadian preference links to depression in general adult population. J Affect Disord. 2015;188:143–8.
23. Haraszti RÁ, Purebl G, Salavecz G, et al. Morningness-eveningness interferes with perceived health, physical activity, diet and stress levels in working women: A cross-sectional study. Chronobiol Int. 2014;31:829–37.
24. Tarhan R. Üniversite Öğrencilerinde Sabahçıl-Akşamcıl Sirkadiyen Ritim Özellikleri ve Sabahçıl-Akşamcıllığın Mizaç ile İlişkisi. G.Ü. Psikiyatri Anabilim Dalı, Uzmanlık Tezi, Ankara, 2014 (Danışman: Prof. Dr. S Aslan).
25. Sato-Mito N, Shibata S, Sasaki S, Sato K. Dietary intake is associated with human chronotype as assessed by both morningnesseveningness score and preferred midpoint of sleep in young Japanese women. Int J Food Sci Nutr. 2011;62:525–32.
26. Davis C, Fox J. Sensitivity to reward and body mass index (BMI): Evidence for a non-linear relationship. Appetite. 2008;50:43–9.
27. Sharma S, Fernandes MF, Fulton S. Adaptations in brain reward circuitry underlie palatable food cravings and anxiety induced by high-fat diet withdrawal. Int J Obes. 2013;37:1183–91.
28. Bainier C, Mateo M, Felder-Schmittbuhl MP et. al. Circadian rhythms of hedonic drinking behavior in mice. Neuroscience. 2017;349:229–38.
29. Maukonen M, Kanerva N, Partonen T et. al. Chronotype and energy intake timing in relation to changes in anthropometrics: a 7-year follow-up study in adults. Chronobiol Int. 2019;36:27–41.
30. Merikanto I, Lahti T, Kronholm E et. al. Evening types are pr one to depression. Chronobiol Int. 2013;30:719–25.